Luk 12 | BJR | STEP | Mi-karí faiqí ánaasee moómoosa uqanna Yísufinnai ani suqúfufaqa narísaa narísaa faqa níku rée maríqau. Yísufa ufa qímannimiraree qímaseenoo narí faiqi námu náaree qímanniminoo qinau. Ínnee Farisai ámaana ufa qímariasa misá atiqéemari ooruku anoonara foora rufíeeqa eeráiriaqa misá ooruku maaqímmidanoo misá faiqí ánaasee amaana ufa qímannimisaida náriqa maqándanai mandáinaina máraidaqa misá miqímaria ooruku anoonara foora ínnee eeráiriaqee qídaqa.

Luke 12

Yísufa aaquqíra ufa faqa poodúqara ufa faqa qímanniminau.

(Mataioo 10:26-27)

1 Mi-karí faiqí ánaasee moómoosa uqanna Yísufinnai ani suqúfufaqa narísaa narísaa faqa níku rée maríqau. Yísufa ufa qímannimiraree qímaseenoo narí faiqi námu náaree qímanniminoo qinau. Ínnee Farisai ámaana ufa qímariasa misá atiqéemari ooruku anoonara foora rufíeeqa eeráiriaqa misá ooruku maaqímmidanoo misá faiqí ánaasee amaana ufa qímannimisaida náriqa maqándanai mandáinaina máraidaqa misá miqímaria ooruku anoonara foora ínnee eeráiriaqee qídaqa. 2 Aiqáma rafáaqafira ainaina kásooqaqee Ánutufa aiqúsaina akooqóo máriannoo aiqáma kukéeqara ainaina faqa kásooqaqee kooroomáfinoo akooqóo máriannoo. Farisai ámaana ufa qímariasa qaaraikírana faqa kooroo íannoo. 3 Ínni faqa qímannimidaqa ínnee asukunakí faiqí ánaasee qímannimira ufa kásooqaqee Ánutufa aiqámausa nífusaa fáasaana kooroo ínaqa írifaranoo. Nána ufa fee máaqaki mooná áaqooki qímaminna úfana máaqa ataufakaaqara foora miqóoqari fí fí qímasee aiqámausa qímannimifaranoo.

Sía nifaaqa árimariasara rufíaaqee ufafa.

(Mataioo 10:28-31)

4 Qiní qíqoondiuqa ínni qímannimidaqa ínni nipata kái kuqá narusée miqóoqari moo mándainaina sía amana níminausara misára sía ínnee rufíaaqa. 5 Ínnee rufíeefandínnanara qímannimiana qiní ufa íriaqa, Ánutunara ínnee rufíaaqa. Mifá amaná ínni nipata naruséenoo naunduráindaraa nimana faqa amaná maréeqeenoo idáki áqirana amanaikí marífa, eeóo qinée minára qímannimidaqa minára kai ínnee rufíaaqa.

6 Káqikaa ufini rirímma fífau ainaina sía feefaurú ímariafa máridanoo, mi-fifau ainainnára Ánutufa sía moodáa aunídanoo aiqámausara íridanoo rakísidanoo. 7 Ínni níkiaqa asausí faqa Ánutufa aiqámara íridanoo nísaana rúmaqaisa máriafanoo ufini faqa ínni níkiaqa asausí faqa fífau ainaina márifanoo rakísidanoo ínnee firaatiá ánoona ainaina máriafanoo ínni feefaurú úriqaranoo máridanoo ámiqimasee ínnisaa rakísiannoo, minára sía rufía rufíaqiaqa.

Yísunara faiqí nífusaa kooroo ímariasara qinau.

(Mataioo 10:32-33; 12:32; 10:19-20)

8 Qinée maanára faqa ínni qímannimidaqa yáfasiqa ánaasee fee moó fannoo faiqí ánaasee nífusaa paasóosamasee naríara qinée Yísunaindi fee qínafa qinée faiqí nímaaku mi-fasiqa anaaseesára Ánutuna qangiroouqa nífusaa misára faqa qiníndi fee qianáura. 9 Yáfasiqa ánaasee fee moó fannoo faiqí ánaasee nífusaa asaurúsee sía qinée Yísunaindi fee qínafa qinée faiqí nímaaku mi-fasiqa anaaseenára Ánutuna qangiroouqa nífusaa minára faqa sía qiníndi fee qianáura.

10 Faiqí ánaasee moó fannoo faiqí nímaaku qiní mandá ufa qímaqiminafa qinée mi-ufána ákiaqara minnái̱sáanaura. Faiqí ánaasee moó fannoo Ánutuna náaquqara máraqunara mandá ufa qínafa Ánutufa sía miná minnái̱sáannoo.

11 Kásooqaqee misá qiní ufasaara ínni qiní ufa írimariasa rumbámaree amaana máaqaki fee siaasinnai fee náriqa úriqarara finnái fee múnusaifaqa ínni ufa íriraree qífaqa ínneeqa nifaaqa ititára ufara faqa qímannimira ufara faqa sía randáaqa. Ánutuna náaquqara maraquna fannoo qímanniminna úfana miqóo kai ínni naakápaannoo.

Yísufa maaqóo aináina afeedíranara qáoo qinau.

13 Faiqí moó fannoo faiqí ánaasee qámbaanaindari fíndifinoo Yísuna qímaminoo qinau, Óo ufasáa rakísirafa maaqandá qíkoofa narí aináina maaqandásaa quqásee kúqifanoo qiní qífasaafa naríara máraidanoo anée qiní qífasaana qímaminanoo andeeqásee rainá qímiani. 14 Yísufa miná ufa iriséenoo qímaminau, óo maa-fasiqa yáfee qiníara siáasa saika máraannee qínaqee qinée ínniqara aináina raináanauree. 15 Miqí qímaseenoo quandáfi faiqí ánaasee minára qímanniminoo qinau, ínnee aiqáma ainainara fanandíranara eeráiriaqa. Faiqi ánoona márirafa sía qumíasanasaa mundínoo máridanoommi. 16 Yísufa káqi qímannimidanoo maa-ufána quandára ufa qímanniminau. Faiqí moó fannoo moómoo ququsa faqaafa nárana ámiqimasee moómoo kambíqanau, mi-fasiqáfa miná qáfamaseenoo narí kai qímirinoo qinau. 17 Qiní nárana moómoo uqanna márifaqa yái fee quqáanauree qímasee qímmiriseenoo qinau. 18 Qinée maaqíanaura, nárana unakú quqásee afeedímaria maaqáfa káqikaafa márifaqa qinée miná rapéemasee firaaná usakáanaura. 19 Usakáseeqa qeeqá nárana faqa qumíasana faqa minakí quqáseeqa qeeqáraa maaqí qianáura, Óo qinée maqee ámiqiranaki máridaqa, qiní ámiqira ainaina moómoo aukuana amanaikínoo máridanoo, qinée nárana nammári námasee ámiqimasee aufadáranaki márianaura. 20 Miqí qufanoo Ánutufa mi-fasiqánara maaqí qinau, anée fúrufari márianafa maqee éendaki anée kúqinanoo aní márirafa taikáannoo. Miqóoqari yáfee aní firaa qumiasana máraannoo fee.

21 Yísufa mi-ufána rafáaqafinoo qinau, maqásaa moómoo ainaina súqimariasa innaarúnai náaru náaru márirana síaisa mi-fasiqána aanna ráida moómoo ainaina fífau súqidaqa fúrufaridaqa.

Qamunnara náranara sía indeé indee ída mária.

(Mataioo 6:25-34)

22 Yísufa narí faiqi námu káqi qímannimidanoo qinau, qinée fáasai qímannimunna úfanara irisée maaqí qídaqa ínnee káqi márira naranara sía nímuqusiani ínneeqa nifaaqaí afisímaria qamunnanara faqa sía nímuqusiani. 23 Ínni márirafa úriqarara ainaina máridanoo nárana óorudupirafa máridanoo. Ínni nifaaqa úriqarara ainaina máridanoo qamunna óorudupirafa máridanoo. 24 Kaammeesá qáfaaqa mifá sía nárana asumu úmmaqidanoo sía nárana aiqífa sía máaqa usakásee minakí afeedifá, Ánutufa kai nárana misá nímidanoo. Ínnee sía ufiniara fooráu máriafanoo úriqarara ainaina máriafanoo ínni faqa nímiannoo. 25 Ínnikiqari moó fannoo narí kúqiranara ámuqusiranannai amanée narí márirana fírarisámasee kísaaqasaa máriannoo fee, sía amanaikínaranoo. 26 Ínnee mi-kaqikaa ainainnára sía amanaikíqa nánaree náranara qamunnara nímuqusidanoo fee.

27 Ínnee nándaki káasau taatuqée tamookeena qáfamasee minára íriaqa, mifá sía aináinidanoo sía narí qamunna akunúsee afisídanoo qinée minára qímannimidaqa óoqai karaambáiqa Dafidina ámaaku Sooroomoonafa káaqa aináina faqa munnimma faqa moómoo máree marúfa sía tamookeená amanasáa márinau miná qamunna ámiqirafa uqanna sía tamookeená qamunnara foora idaaqírafa márinau, óorudupirafa márinau. 28 Káasau úsau Ánutufa kai misá qamunnara foora nímidanoo maqee kásidanoo dúna ateekásee idá áreemaria ainainafa máridanoo. Ánutufa misá nímidanoo sía fee firaa ainaina tia ínni faqa nímiannoo fee, nímiannoo. Ínnee Ánutuna mandaaqárafa káqikaafa kai máridanoo, fífau nárana qamunnara nímuqusi maríafanoo. 29 Minára irisée maasá nána nárana fee nammári fee maqee maqee naanáuree qímasee minára sía nímuqusiani. 30 Maa-maqánasaa Ánutuna ufa sía írimariasa misá mi-ainaináusara kai maqee maqee randáidaqa, ínni níkoofa ínni nárana qamunna aináinara fáasai íridanoo nímiannoo. 31 Ínnee Ánutuna quqúsakinaa márirana írirana níqiniandamásee mi-maú fíranara náaree írifanoo Ánutufa ínni márira ainaina nímiannoo.

Óosana óosana qumiasana innaarúnai kai afeedíra ufa.

(Mataioo 6:19-21)

32 Óo ínnee qiní faiqi námu, ínnee qiní aandáu̱ ánaaqi fírimariasara foora máriafanoo sía rufíaaqa ínni innaarúnai níkoofa asasamásee innaarúna quqúsa ínni nímiraree qídanoo. 33 Ínnee ínneeqa qumíasana moosá nimisée feefaurú maraséeqa kudi fasiqa anaasee nimiséeqa, mi-andeeqaránannai ínnee sía afauqáqaaninna munnimmara foora maraséeqa afeediaqa ínneeqa aiqáma qumiasana innaarúnai kai afeediaqa, miqóo sía óorudupiannoo sía úmmuara fasiqa fannoo máraannoo sía qooqoosá aukúanno. 34 Ínni qumíasana máriqoo kai miqóo kai ínni nímuqusa ubeekanóo máriannoo. Innaarúnai kai qumíasana afeediaqa.

Yísufa qúmiranara aambeembeesídaqa mária.

35 Ínnee deedaqiqá máriaqeera qímannimidaqa, ínneeqa qamunna atukarasée nooíqandamaseera foora qóoma qumbínoo máridanoora foora deedaqíqa máriaqa. 36 Ínnee aináina faqaana aináinira faiqíara foora deedaqiqá máriaqa. Misá úriqararafa amundára qoomaqara fífi̱noo mindári óonurandee ánianínnanara rakísida márifara, mifá aniréenoo kooqí árinaqa dauni atúasaifanoo kéeqaannoo, ínnee misá naanna rámasee deedaqiqá máriaqa. 37 Ámiqimásee áfeesimaríasa asasifáranoo misá úriqararafa aniréenoo ámiqimásee aináiní maríasee qímaseenoo narí qamunanda atukaramáseenoo nárana suqáseenoo rakíqa nímiannoo. 38 Misá úriqararafa eendá ámuqusai fee iqáqarooka fee aniráinaqa ámiqimasee rakísi ínausa firaaqóo asasifáranoo. 39 Ínnee maa-ufána faqa íriaqa, máaqa akoofa úmmuarira fasiqa ánianínnanara iriséenoofau rakísinanoofau sía kooqí rakéemasee aináina máraiqini. 40 Qinée ínni faqa qímannimidaqa, ínnee faqa deedaqiqá máriaqa, qinée faiqí nímaaku ínnee sía qiníara ániannoo fee qímarifandinna kamuqoo aniraanáura.

Qinée rainárara qúmuafanausa máridaqa.

(Mataioo 24:45-51)

41 Yísufa miqí qufanoo Peetooroofa qinau. Óo karaambáiqa anée mi-quandara ufána aiqámausaree qídanee maasára kai fee qídanee. 42 Karaambáiqa fannoo iriséenoo aináinímaru fasiqana kíkiqusinoo qímaminau, aináina faqaana aináinira faiqi írirana faqaafa andeeqásee rakísimarifa márinau. 43 Aináina faqaafa mi-andeeqara ainainira fasiqánara qímaminau anée qiní máaqakinaa ainainasaa rakísisee aináinira faiqiuqa nárana aandáu̱ andeeqásee nímiannee qímaseenoo moosáa finau. 44 Mi-ainainira fasiqáfa narí úriqararafa ánianínna kamuqoo andeeqásee máridanoo firaaqóo asasíannoo. Qinée Yísusa qímannimiana íriaqa, mi-ainainná faqaafa narí ámiqira ainainira fasiqa andeeqárana qáfamasee ámiqira fasiqa fee qímaseenoo narí aiqáma ainainatiasaa rakísiranaikámmama qáannoo. 45 Moo kári aináina faqaafa narí aináinira fasiqara qiní aináinasaa rakísi márinaqa namummáqarara fuanée qímasee fifanóo mi-ainainira fasiqáfa quándaki nárana faqa afeeka nammari faqa néeneeseenoo fúrufarinoo narí aqoónna ainainira fasiqa anaaseeuqa nárinoo fúrufarinoo nímarinanoo miná úriqararafa sía ániannoommifoo qímaru kamuqoo sía írirai mána mána ímarinanoo aniráma qáfeenoo ufa rukíee maríasa nári máriandéemaseenoo miná ateeká ateekámasaannoo.

47 Aináinira faiqi fannoo narí úriqararana ufa iriséenoo sía fíndifinoo miná ufamáu fínafa miqínna fasiqana sáamu sámu ámudaani tureeráu̱másaannoo. 48 Aináinira faiqi moo fánnoo narí úriqararana ufa sía írirai áruaninna manda ainaina márainanoo miná árirafa aufadárafa máriannoo, maqásaa fasiqauqa moómoo ainaina ámimari fasiqanara minásaaqari moómoo ainaina máreefaranoo, Ánutufa faqa miqíkai íannoo, maqásaa fasiqauqa úriqarara ainaina ámimari fasiqanara minásaaqari úriqarara ainaina aabaá faqa máreefaranoo, Ánutufa faqa miqíkai íannoo.

Qinée rainárara qúmuafanausa máridaqa.

(Mataioo 10:34-36)

49 Yísufa faiqí ánaasee qímannimidanoo qinau. Qinée maa-maqánasaa máriasaki idára foora ufa raiqéeqa namuqáakirana óosana áraanauree qímasee qúmiqiafana, dóo fáasai idá arasáananoo qáida máriaqaana. 50 Qinée kúqira mandá námmariara foora marasée naanáura, miná áfeesara márunanoo qifaaqa rumbánoo máridanoo. 51 Ínnee qiníara tínoorimárianaki maa-asooárana mara máree maqásaa fasiqa ánaasee nímiannee fee qída fee, sía uqanna miqíanaura, qinée maqásaa fasiqa anaasee ufa rainárana nímirara qúmidaqa. 52 Maaqóoqari qiní ufasáara moodáa máaqaki moodáanai qísauku márinausa raináki qaarammoó dínni fíqa namuqáakifara qaaraqánda miqíkai íqa dínni fíqa namuqáakifara. 53 Qiní ufasáara níkausa nári faiqi námu namuqáakammá nímaqeefara kafáa dínni kumaaráauqa nári níkausa namuqáakammá nímaqeefaranoo. Nínausa nári níraamuqmaaka namuqáakammá nímaqeefara kafáa dínni fúka anaaseeuqa nári nínausa namuqáakammá nímaqeefaranoo. Ánaaseeuqa náriqa nínaakuqmaaka faqa raináfi namuqáakammá nímaqeefara kafáa dínni fúka anaaseeuqa nári nínaakuqmaaka ánaaseeuqa namuqáakammá nímaqéefaranoo.

Ínnee qinée kambíqauna kámunara sía írimariafanoo.

(Mataioo 16:2-3)

54 Yísufa faiqí ánaasee qímannimidanoo qinau, ínnee aaku qoonnámu súani kéeqeemari qaannaindari úrinaqa qáfeeqa óo aaku rúannoo fee qífanoo dóo aaku rúannoo. 55 Maaroosa ookéesa úfai úqifaqa ínnee minára aiqaiqímari aukuannee qímariafanoo dóo kúqaa qímariafanoo. 56 Ínnee mandáikirausa qaara irirana máree maríasa, ínnee innaarúna faqa maqá faqa qáfamasee andeeqásee kambíqaaninna ainainara andeeqásee íri maríafanoo, maqee qinée qúmimarúnna kamuqoora nánaree sía íridee qída fee.

Aní kóotai áfiqee fímari fasiqana faqa dauní miná faqa moodáa ufa qía.

(Mataioo 5:25-26)

57 Ínnee sía ínneeqá kai andeeqára ufa irisée mi-maú fuafanoo nánaree miqídee. 58 Faiqí moó fannoo aní áfiqeenoo kóotai fínana anée aanái fídana mi-ufána aanái taikáaqee qía, sía miqínanoo mi-fasiqáfa aní áfiqeenoo siáasa áminanoo mifá maréeqeenoo foorísa áminanoo mifá maréeqeenoo rumbáranaki quqáannoo. 59 Anée minakí márinanoo aní mandáinaina ákiaqara taikáfinana mi-karí kai ráudeennáranoo. (Ínnee minára irisée qinée qumu márunna kamuqoo ínneeqa mandáinainara qiní faqa ufa qídaqa mi-ufána andeeqá taikáaqa, sía miqíqa Ánutufinnai fifáranoo.)